Postęp technologiczny, pęd życia i nienaturalna liczba bodźców, z którą musimy sobie obecnie radzić, sprawia, że coraz trudniej jest nam się dostosować. W ostatnich kilku latach zostaliśmy obciążeni kolejnym trudnym doświadczeniem, które wystawia nasze umiejętności adaptacyjne na próbę – epidemia COVID-19. Zaskakujące restrykcje, izolacja i strach przed “wrogiem”, z którym nie mamy pewności jak walczyć, może prowokować zmiany w naszym stanie psychicznym. Jesteśmy świadkami lawinowego pojawiania się objawów lękowych, napadów paniki, lęku uogólnionego czy depresji. Jak rozpoznać zaburzenia lękowe i kiedy warto sięgnąć po wsparcie specjalisty?
Zaburzenia lękowe – charakterystyka
Strach towarzyszy nam na co dzień – jest siłą, która ma nas chronić przed niebezpieczeństwem, mobilizować do walki lub ucieczki. Jednak czasem może przeradzać się w lęk, który paraliżuje nasze codzienne funkcjonowanie, znacząco obniżając komfort i jakość życia. Omawiany strach to reakcja na rzeczywiste wydarzenia i zagrożenie, które ustępuje zaraz po tym, gdy niebezpieczeństwo zniknie. Lęk bywa nieadekwatny, nieuzasadniony i może trwać znacznie dłużej, trzymając nas w stanie permanentnego napięcia.
Zaburzenia lękowe to szeroka grupa stanów chorobowych, w których dominującym objawem jest właśnie lęk. Jego występowanie jest ściśle powiązane z szeroką gamą innych symptomów psychicznych, które obejmują przede wszystkim sferę poznawczą i emocjonalną, ale też wpływają na nasze zachowanie i samopoczucie fizyczne.
Objawy emocjonalne to przede wszystkim uczucie zdenerwowania, frustracji, niepokoju czy irytacji.
Do symptomów behawioralnych, czyli tych, które związane są z naszym zachowaniem, zaliczamy wszelkie kroki, które mają nas uchronić przed sytuacją, prowokującą lęk. Gdy na przykład boimy się miejsc, w których przebywa duża ilość osób jednocześnie, będziemy za wszelką cenę unikać ich odwiedzania. Innymi objawami może być pobudzenie ruchowe albo wręcz przeciwnie “zamrożenie”, bezruch.
W sferze poznawczej lęk będzie manifestował się zaburzeniami procesów pamięciowych, zakrzywieniem naszej perspektywy czy trudnością w koncentracji. Może sprawić, że stracimy umiejętność obiektywnego patrzenia na nasze doświadczenia i rzeczywistość, która nas otacza. Nadmierna koncentracja na potencjalnym zagrożeniu pochłania sporą część uwagi, sprawiając, że nie jesteśmy w stanie się skupić na swoich zadaniach. Nasze myśli mogą krążyć wokół strachu nad utratą panowania, bezradności i wstydu przed oceną innych.
Lęk, tak jak każdy inny proces psychiczny będzie wpływał również na nasze ciało. Uczucie braku tchu, przyspieszonego bicia serca, zawężenie pola wzroku, dreszcze, nudności, suchość w ustach czy drżenie mięśni – wszystko to mogą być oznaki silnej reakcji stresowej, której doświadczamy. Są one szczególnie charakterystyczne w przypadku lęku napadowego, który wyróżnia się epizodycznym, bardzo szybko narastającym uczuciem obezwładniającego lęku.
Poniżej podajemy kilka wskazówek, które pomogą dowiedzieć się, czy zaburzenia lękowe mogą dotyczyć Ciebie.
- Czy Twoje myśli zapętlają się wokół potencjalnego zagrożenia?
- Aktywnie unikasz miejsc/sytuacji, które mogą wywołać u Ciebie lęk?
- Czy lęk pojawia się bez wyraźnego powodu i po takim ataku boisz się, że znowu Cię to spotka?
- Czy budzisz się z przepełniającym uczuciem niepokoju?
- Czy masz trudności w zasypianiu?
- Czy lęk, który odczuwasz, wpływa negatywnie na komfort Twojego życia, wykonywane obowiązki, życie rodzinne?
Jeśli, na któreś z pytań odpowiedział_ś twierdząco warto rozważyć spotkanie ze specjalistą, który w profesjonalny sposób wesprze Cię w pracy nad lękiem.